هفته جهانی خود مراقبتی و نکاتی که باید بدانیم

به مناسبت هفته جهانی خود مراقبتی در ادامه مطلبی میخوانیم:

هفته جهانی خود مراقبتی

در دنیای پرمشغله و چالش‌های روزمره، اهمیت خودمراقبتی (self care) به‌طور فزاینده‌ای در حفظ سلامت و آرامش فردی شناخته شده است. خودمراقبتی  به معنای توجه و رسیدگی به نیازهای جسمی، ذهنی و عاطفی خود بوده که بهبود کیفیت زندگی و افزایش رضایت از زندگی را به همراه دارد. خودمراقبتی شامل انتخاب سبک زندگی سالم، اجتناب از عادات مضر، استفاده مسئولانه از داروها، شناسایی علائم، و مدیریت شرایط سلامت می‌شود. مزایای خودمراقبتی شامل بهبود مدیریت سلامت شخصی، افزایش کیفیت زندگی و کاهش هزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی است. با پیر شدن جمعیت جهانی و تکامل انتظارات مصرف‌کنندگان، صنعت خودمراقبتی در حال تطبیق است تا راه‌حل‌های شخصی‌سازی‌شده، در دسترس و مبتنی بر داده‌ها را برای پاسخگویی به این نیازهای متغیر ارائه دهد.

چرا خود مراقبتی ضروری است؟

خود مراقبتی به معنای مراقبت از جسم، ذهن و روح خود بوده و به این دلایل ضروری است. سلامت روانی که مدیریت استرس، انجام فعالیت‌های لذت‌بخش و زمان‌گذاری برای خود، به کاهش اضطراب و افسردگی کمک می‌کند. این امر به افزایش احساس شادی و رضایت‌مندی منجر می‌شود. افزایش بهره‌وری که وقتی که از خود مراقبت می‌کنیم، انرژی بیشتری داریم و قادر به انجام وظایف و مسئولیت‌های روزانه به شکل مؤثرتر و با تمرکز بیشتر خواهیم بود. پیشگیری از سوختگی که با نادیده گرفتن نیازهای خود و عدم استراحت کافی، ممکن است به احساس سوختگی و خستگی بیش از حد دچار شویم و خودمراقبتی به ما کمک می‌کند تا از این وضعیت جلوگیری کنیم. رابطه‌های بهتر هنگامی که از خود خوب مراقبت می‌کنیم، معمولاً از نظر احساسی و ذهنی در موقعیت بهتری قرار داریم که به ایجاد و حفظ روابط مثبت و حمایت‌کننده کمک می‌کند. به طور کلی خودمراقبتی به ما این را امکان می‌دهد تا زندگی سالم‌تر، خوشحال‌تر و متعادل‌تری داشته باشیم.

فواید خود مراقبتی شامل سلامت جسمی که به معنی رعایت رژیم غذایی مناسب، ورزش منظم و خواب کافی است که باعث تقویت سیستم ایمنی بدن، افزایش انرژی و بهبود عملکرد کلی بدن می‌شود. افزایش خودآگاهی که از طریق این کار، فرد می‌تواند به شناخت بهتری از نیازها و احساسات خود دست یابد و بهتر با چالش‌ها و مشکلات برخورد کند. بهبود کیفیت زندگی که با تمرکز بر نیازهای فردی و مراقبت از خود، فرد می‌تواند کیفیت زندگی خود را افزایش دهد و زندگی شاداب‌تری داشته باشد. پیشگیری از بیماری‌ها که با رعایت اصول خودمراقبتی فرد می‌تواند به پیشگیری از بسیاری از بیماری‌های جسمی و روانی کمک کند. افزایش قدرت مقابله با چالش‌ها که خودمراقبتی به فرد کمک می‌کند تا با چالش‌ها و مشکلات زندگی بهتر کنار بیاید و از نظر روانی مقاوم‌تر شود و در نهایت، این کار به معنای ایجاد تعادل در زندگی و توجه به نیازهای مختلف خود برای دستیابی به زندگی سالم‌تر و رضایت‌بخش‌تر است. خودمراقبتی با بهبود سلامت جسمی و روانی، افزایش بهره‌وری، پیشگیری از خستگی مفرط، و بهبود روابط، برای داشتن زندگی متعادل و رضایت‌بخش ضروری است.

انواع خود مراقبتی

خود مراقبتی در سلامت روان به معنای انجام اقداماتی است که به سلامت و بهبود کیفیت زندگی فرد کمک می‌کند. این مفهوم می‌تواند به چندین نوع مختلف تقسیم شود.

1-خود مراقبتی فیزیکی شامل تغذیه یعنی مصرف مواد غذایی سالم و متنوع که شامل میوه‌ها، سبزیجات، پروتئین‌ها و غلات کامل است. پرهیز از مصرف زیاد قند، نمک و چربی‌های اشباع شده نیز اهمیت دارد. ورزش که فعالیت‌های بدنی منظم و مناسب برای تقویت عضلات، حفظ وزن سالم و ارتقاء سلامت عمومی. ورزش‌های هوازی مانند پیاده‌روی، دویدن و شنا مفید هستند. خواب که به معنی دریافت خواب کافی و با کیفیت که برای بازیابی انرژی و بهبود عملکرد جسمی و ذهنی ضروری است. پیشگیری از بیماری که مراجعه منظم به پزشک برای چکاپ‌های دوره‌ای، واکسیناسیون و انجام آزمایشات ضروری می باشد.

2-خود مراقبتی ذهنی و عاطفی شامل مدیریت استرس که با استفاده از تکنیک‌های آرام‌سازی مانند تنفس عمیق و یوگا و تکنیک‌های مشابه برای کاهش استرس و فشار روانی بسیار زیاد است. تعیین اهداف و اولویت ها که  تنظیم اهداف مشخص و معقول برای زندگی و کار و پیگیری آنها به منظور کاهش احساس ناکامی و افزایش رضایت. روابط اجتماعی که حفظ و تقویت روابط مثبت با خانواده و دوستان برای بهبود سلامت عاطفی و اجتماعی. درخواست کمک که می تواند صحبت با مشاور یا روان‌شناس در صورت نیاز به کمک حرفه‌ای برای مدیریت مشکلات روانی یا عاطفی.

3-خودمراقبتی اجتماعی شامل حفظ روابط اجتماعی که مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی و حفظ ارتباطات با افراد مختلف برای افزایش احساس تعلق و حمایت اجتماعی. تنظیم مرزها که همان تعیین و حفظ مرزهای سالم در روابط شخصی و حرفه‌ای برای جلوگیری از استثمار و حفظ سلامت روانی.

4-خودمراقبتی روحی و معنوی شامل مدیتیشن و خودشناسی که صرف وقت برای تفکر عمیق، مدیتیشن و توسعه خودآگاهی به منظور رشد معنوی و درک بهتر از خود. شرکت در فعالیت‌های معنوی که همان مشارکت در فعالیت‌های دینی یا معنوی که به فرد احساس آرامش و ارتباط با ارزش‌های عمیق‌تر زندگی می‌دهد. خودسنجی و انعطاف‌پذیری که بررسی منظم اهداف و ارزش‌های شخصی و تطبیق آنها با شرایط تغییر یافته زندگی می باشند. این کار به معنای توجه به تمامی جنبه‌های زندگی است و می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی و ارتقاء سلامت کلی فرد کمک کند.

بهترین تمرین های خود مراقبتی

الف)  نظم بخشی یعنی نظم بخشی به ذهن یکی از مهم ترین بخش های خود مراقبتی است. بی نظمی ذهنی بسیار عذاب آور است. استفاده از یک دفترچه برنامه ریزی یا اپلیکیشن می تواند بسیار تاثیرگذار باشد. اینگونه حجم زیادی از استر که یک دشمن بزرگ برای ذهن و جسم شما است خنثی می شود.

ب)عدم تقبل تعداد زیادی مسئولیت به طور همزمان که این به آن معنا نیست که از زیر مسئولیت ها شانه خالی کنید. هرکس تقریبا می داند که ذهن و زمان او تا چه میزان کنجایش قبول مسئولیت دارد. نباید به طمع کسب هیچگونه منافعی، بیش از حد توان خود مسئلییت قبول کنید. چراکه برهم زدن آرامش خود، نه در طولانی مدت بلکه در میان مدت هم مضرات قابل توجهی دارد.

ج)توجه به ریتم های جسمی که داشتن ساعت خواب و بیداری منظم در تاثیر بسیار زیادی در کیفیت زندگی افراد دارد. خواب و بیداری منظم به همراه ورزش منظم، مواد شیمیایی مختلف و هورمون های مغزی تنظیم میکند و هم خلق خوی شما را بهبود می بخشد و هم خلاقیت شما را فعال میکند.

عوامل مهم در انجام خود مراقبتی

خود مراقبتی فردی به معنای مراقبت از خود در ابعاد مختلف جسمی، روانی و اجتماعی است که این موضوع شامل مجموعه‌ای از عوامل و اقدامات بوده که می‌تواند به حفظ و بهبود سلامت کلی فرد کمک کند.

1-تغذیه سالم که مصرف مواد غذایی متنوع و متوازن شامل میوه‌ها، سبزیجات، پروتئین‌ها و غلات کامل. توجه به مقدار مصرف آب و حفظ هیدراتاسیون بدن.

2-فعالیت بدنی منظم که همان انجام ورزش‌های متناسب با وضعیت جسمانی، مانند پیاده‌روی، دویدن، شنا یا تمرینات مقاومتی. تلاش برای فعالیت بدنی حداقل 150 دقیقه در هفته برای حفظ سلامت قلب و عروق.

3-خواب کافی و با کیفیت که همان رعایت الگوی خواب منظم و تلاش برای خوابیدن 7 تا 9 ساعت در شب. ایجاد محیط خواب با دمای مناسب، تاریکی و آرامش.

4-مدیریت استرس که استفاده از تکنیک‌های کاهش استرس مانند مدیتیشن، یوگا یا تمرینات تنفسی. انجام فعالیت‌هایی که به فرد لذت می‌بخشد و احساس آرامش می‌کند.

5-پیشگیری و مراقبت‌های پزشکی که انجام معاینات منظم پزشکی و پیگیری توصیه‌های پزشک. استفاده از واکسن‌های توصیه‌شده و انجام آزمایشات ضروری برای تشخیص زودهنگام بیماری ها.

6-پشتیبانی اجتماعی که ایجاد و حفظ ارتباطات مثبت و حمایت‌کننده با خانواده، دوستان و جامعه. مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی و گروهی که به احساس تعلق و حمایت عاطفی کمک می‌کند.

7-بهداشت روانی که توجه به سلامت روانی و احساسات و به موقع درخواست کمک از مشاور یا روانشناس در صورت نیاز. تمرین مهارت‌های خودآگاهی و مدیریت هیجانات.

8-توجه به نیازهای فردی و شخصی که شناخت و برآوردن نیازهای فردی خود از نظر روحی، احساسی و جسمی. ایجاد تعادل بین کار و زندگی شخصی و برنامه‌ریزی برای استراحت و تفریح می باشد.

با پیروی از این عوامل و توجه به نیازهای خود، می‌توان به بهبود کیفیت زندگی و حفظ سلامت کلی بدن و ذهن کمک کرد.