ضربه به سر ناشی از تصادف ماشین یا سایر حوادث می‌تواند باعث صرع شود.
به مناسبت هفته صرع، مطلب علمی در ادامه می خوانیم:
صرع اختلالی در سیستم عصبی مرکزی است که در
آن مغز فعالیت غیرطبیعی دارد و باعث تشنج یا دوره‌هایی از رفتارهای غیرطبیعی، حس‌های
غیرطبیعی و گاهی از دست دادن هوشیاری می‌شود. افرادی که مبتلا به صرع هستند، به
علت افزایش فعالیت الکتریکی مغز که منجر به اختلال در سیستم پیام رسانی میان سلول‌های
مغزی می‌شود، تشنج‌های مکرر را تجربه می‌کنند.با اینکه علائم تشنج ممکن است هر قسمتی از بدن را
درگیر کند، اختلالات الکتریکی مربوط به همه‌ی آنها در مغز اتفاق می‌افتد. محل
اختلالات الکتریکی، نحوه‌ی گسترش آن، مقداری از مغز که تحت تاثیر قرار می‌گیرد و
مدت زمانی که طول می‌کشد، در تعریف نوع تشنج و تاثیر آن بر فرد نقش مهمی دارند.
علائم و نشانه‌های صرع چیست؟
با توجه به اینکه صرع با فعالیت غیرطبیعی
مغز ایجاد می‌شود، تشنج‌ها ممکن است هر فرآیندی که مغز در آن دخیل است
را تحت تاثیر قرار دهد. علائم و نشانه‌های تشنج می‌تواند شامل گیجی موقت، حملات
خیره شدن، حرکات ناگهانی غیرقابل کنترل در بازو یا پاها، از دست دادن هوشیاری یا
توجه، علائم روانی مانند ترس و اضطراب باشد.
عوامل موثر در ابتلا به صرع:
صرع تقریبا در نیمی از مبتلایان، علت مشخصی
ندارد. در افراد دیگر ممکن است ناشی از فاکتورهای مختلفی از جمله مواردی که در
ادامه می‌آید، باشد:
اثرات ژنتیکی: برخی از انواع صرع در خانواده‌ها اتفاق می‌افتند،
در این موارد محتمل است که اثرات ژنتیکی وجود داشته باشد. محققین برخی از انواع
صرع را با ژن‌های خاصی مرتبط دانسته اند، اما برای اغلب افراد، ژن‌ها تنها بخشی از
علت صرع هستند. ژن‌های خاصی فرد را به شرایط محیطی که تشنج را تحریک می‌کند، حساس
تر می‌کنند.
ضربه به سر: ضربه به سر ناشی از تصادف ماشین یا سایر حوادث می‌تواند
باعث صرع شود.
بیماری‌های مغزی: بیماری‌های مغزی که باعث آسیب به مغز می‌شوند،
مانند تومورهای مغزی یا سکته‌ها، می‌توانند باعث صرع شوند. سکته‌ی مغزی اولین علت صرع در بالغین مسن
تر از ۳۵ سال سن است.
بیماری‌های عفونی: بیماری‌های عفونی، مانند مننژیت، ایدز و انسفالیت
ویروسی(عفونت بافت مغز با ویروس ها) می‌توانند باعث صرع شوند.
آسیب‌های پیش از تولد: پیش از تولد، نوزادان به آسیب‌های مغزی که
می‌تواند با فاکتورهای مختلفی مانند عفونت مادر، تغذیه‌ی نامناسب یا کمبود اکسیژن،
ایجاد شوند، حساس هستند.
اختلالات تکاملی: صرع می‌تواند گاهی با اختلالات تکاملی
مانند اوتیسم و نوروفیبروماتوز مرتبط باشد.
برخی از فاکتورها
افراد را نسبت به ابتلا به صرع مستعدتر می‌کنند:
سن: شروع صرع اغلب در کودکان یا بالغین مسن است اما
ممکن است در هر سنی دیده شود.
سابقه‌ی خانوادگی: اگر سابقه خانوادگی صرع وجود داشته باشد،
فرد ممکن است در ریسک بیشتری برای ابتلا به اختلالات تشنجی داشته باشد.
آسیب‌های سر: آسیب‌های سر باعث برخی از موارد صرع می‌شوند. با
بستن کمربند ایمنی در ماشین و پوشیدن کلاه ایمنی هنگام دوچرخه سواری، اسکی،
استفاده از موتورسیکلت یا در سایر فعالیتهایی که احتمال ضربه به سر وجود دارد، می‌تواند
خطر این ضربات را کاهش داد.
سکته و سایر بیماری‌های عروقی: این بیماری‌ها می‌توانند منجر به آسیب مغزی
شوند که می‌تواند شروع کننده صرع باشد. با کاهش مصرف الکل و دوری از سیگار، مصرف
رژِم غذایی سالم و ورزش کردن منظم می‌توان خطر ابتلا به این بیماری‌ها را کاهش داد.
دمانس: دمانس می‌تواند خطر ابتلا به صرع در بالغین مسن را
افزایش دهد.
عفونت‌های مغزی: عفونت‌هایی نظیر مننژیت که می‌توانند باعث
التهاب در مغز یا نخاع شوند، می‌توانند خطر ابتلا به صرع را افزایش دهند.
تشنج در کودکان: تب‌های بالا در کودکی گاهی می‌تواند با
تشنج مرتبط باشد. کودکانی که به علت تب بالا تشنج می‌کنند معمولا دچار صرع نمی
شوند. خطر صرع در صورتی که کودک تشنج طولانی مدت داشته باشد، بیماری دیگری در
سیستم عصبی داشته باشد یا سابقه خانوادگی صرع داشته باشد، افزایش می‌یابد.
اقدامات اولیه در مقابله با حمله
های تشنجی بیماری صرع:
در صورت امکان شخص را روی زمین آزاد
بگذارید. از سر و بدن شخص در مقابل ضربات احتمالی و مواد خطرناک تیز، داغ یا برنده
محافظت کنید. برای سهولت تنفس، یقه شخص را باز کنید. شخص را به هیچ وجه مهار
نکنید. هنگامی که شخص آرام شد او را به پهلوی چپ بخوابانید و از باز بودن مجاری
تنفسی او مطمئن شوید. بعد از حمله صرع به شخص اجازه دهید که استراحت کند. اگر مدت
زمان تشنج بیش از 5 دقیقه طول کشید، حتماً به مراکز درمانی اورژانس اطلاع دهید.
دارو درمانی و تداخلات غذا و
دارو در درمان بیماری صرع:
در بیماری صرع به دلیل نیاز به مصرف طولانی
بعضی از انواع داروها احتمال تأثیر ناخواسته ی بعضی از آنها بر روی وضعیت مواد
مغذی در بدن وجود دارد که باید با آگاهی از آنها، مانع از ایجاد عوارض ثانویه در
این بیماران و تشدید مشکل آنها شد. از جمله این تداخلات عبارتند از :مصرف داروهای
رایج ضد تشنج مانند فنی توئین، فنوباربیتال و پریمیدون می تواند با اختلال در جذب
کلسیم، زمینه را برای ایجاد نرمی استخوان در بزرگسالان و کودکان ایجاد کند.
تجویز مکمل ویتامین D همراه با این داروها ضروری به نظر می رسند.
همچنین مصرف فنی توئین نیاز به ویتامین C و منیزیم را افزایش می دهد. به علاوه مصرف مداوم
فنوباربیتال هم می تواند باعث تخلیه ی ویتامین های D، K، B12، B6
و اسید فولیک شود. حتی
در صورت ثابت بودن رژیم غذائی، مصرف بعضی از داروها می تواند باعث ایجاد چاقی در
فرد شود، مانند والپروات، کاربامازپین و گاباپنتین.مصرف بعضی دیگر می تواند باعث
کاهش وزن فرد مبتلا شود، مانند داروهای فلبامات، تروپیرامات و زونیساماید.صرع یک
بیماری کشنده نیست، کافی است آن را بشناسیم و نحوه برخورد با آن را بدانیم.