تروما چهارمین علت مرگ در تمام دنیا و اولین علت مرگ در چهار دهه اول عمر محسوب می شود.
به مناسبت روز تروما مطلب علمی درباره تروما و کمر درد را با هم می خوانیم:
روز جهانی تروما
تروما چیست؟ هر نوع ضربه، جراحت، شوک٬ آسیب
و حادثه وارد شده بر بدن، در علم پزشکی، تروما
(Trauma) محسوب می‌شود، مشروط به اینکه از خارج به بدن وارد
شده باشد و عامل درونی، علت ایجاد آسیب نباشد. به
عبارت دیگر تروما هر آسیبی است که در اثر افزایش انرژی ورودی به بدن ایجاد می‌شود.
این انرژی ممکن است از نوع ضربه‌ای، مکانیکی، حرارتی (سوختگی)، شیمیایی یا انواع
دیگر باشد.
تروما را می‌توان براساس مکانیسم آسیب (حوادث ترافیکی،
سقوط، حوادث منزل، ...)، محل آسیب ( سر، شکم و ...) و یا بر اساس ویژگی‌های عامل ایجادکننده
تروما ( ترومای نافذ شکم
( با شئ بُرنده) یا ترومای غیرنافذ (بلانت) و همچنین ترومای حرارتی یا فشاری
(باروتروما) و غیره) تقسیم بندی نمود.
اولین آسیب ثبت شده در جهان که از طریق وسایل نقلیه رخ
داده، مربوط به یک موتورسوار نیویورکی در سال 1896 بوده است. بعد از آن و در همان
سال یک عابر پیاده لندنی، جان خود را در اثر برخورد با یک وسیله نقلیه از دست داد.
100 سال بعد تعداد
مرگ ناشی از حوادث ترافیکی، به 25 میلیون نفر رسید و همین موضوع، کارشناسان جهانی
را بر آن داشت که از این امر به‌عنوان فاجعه خاموش قرن یاد کنند و 18 اکتبر ( 27
مهر) را به‌عنوان روز جهانی تروما نامگذاری نمایند.
امروزه تروما از مباحث مهمی است که در اکثر کشورهای پیشرفته مورد توجه
جدی قرار دارد؛ چرا که چهارمین علت مرگ در تمام دنیا و اولین علت مرگ در چهار دهه
اول عمر محسوب می شود. سالانه هزاران مرگ و میلیونها جراحت ناشی از تروماهای مختلف
به وقوع می پیوندد. این مرگ و میر سال به سال در حال افزایش است.
در ایران اگرچه بیماری‌های قلبی- عروقی،
اولین عامل مرگ و میر هستند، اما بیشترین عمر از دست رفته در کشور ما در اثر
تروماست، چون بیماری‌های قلبی - عروقی بیشتر در افراد مسن روی می‌دهند، ولی تروما
معمولا در افراد جوان اتفاق می‌افتد.
کارشناسان 50 درصد عوارض
ترومایی را مربوط به حوادث ترافیکی می‌دانند؛ به‌خصوص در ایران یعنی در کشوری که
به گفته کارشناسان در هر 20 دقیقه یک نفر در اثر تصادفات یا جان خود را از دست می‌دهد
یا دچار صدمات جدی و معلولیت‌های دائم می‌شود.
25 مهر ماه روز جهانی کمر درد
اگر ادعا کنیم هر انسانی در طول زندگی خود
با کمردرد سروکار خواهد داشت، سخن گزافی نگفته‌ایم. زیرا شرایط امروزی زندگی انسان‌ها
به گونه‌ای است که خواه، ناخواه باعث ایجاد آسیب و درد در کمر می‌شود. از کم‌تحرکی
و افزایش وزن گرفته تا فعالیت‌های شدید و فشار زیاد روی کمر، عواملی هستند که منجر
به ایجاد کمردرد می‌شوند.
علت کمر درد
چیست؟
کمر قسمتی از بدن انسان است که با ساختار
پیچیده‌ای از رباط‌ها، تاندون‌ها، استخوان‌ها، دیسک‌ها و عضلات ساخته شده است. این
ساختار پیچیده به صورت هماهنگ کار کرده، بدن را حمایت می‌کنند و باعث ایجاد حرکات
فیزیکی می‌شوند. همچنین ستون فقرات از میان کمر عبور می‌کند که شامل مهره‌ها و
دیسک‌های بین مهره‌ای می‌شود. در واقع استخوان‌های ستون فقرات که مهره نام دارند،
توسط دیسک‌ها احاطه شده‌اند. این
مهره‌ها از استخوان دنبالچه تا جمجمه ادامه دارند. تصور کنید کوچکترین مشکلی در
این ساختار پیچیده می‌تواند عملکرد آن را با اختلال مواجه کند؛ در نتیجه کمر درد
ایجاد می‌شود. بیشترین کمر درد بر اثر ضربه، جراحت، بیماری‌ها و وضعیت نامناسب بدن
به وجود می‌آیند. در ادامه چند علت کمر درد را بررسی می‌کنیم:
فشار زیاد به کمر: از جمله مهم‌ترین تأثیرات ناشی از واردشدن
فشار زیاد به کمر، موارد زیر است:
- کشیدگی عضلات یا رباط‌ها
- گرفتگی عضلات
- تنش عضلانی
- آسیب به دیسک‌ها
- جراحت، شکستگی یا زمین خوردن
مشکلات ساختاری کمر:. مهم‌ترین این ناهنجاری‌ها شامل موارد زیر است:
پارگی دیسک‌ها-بیرون‌زدگی
دیسک‌ها-فشار به عصب سیاتیک-آرتروز-انحنای غیرطبیعی ستون فقرات-پوکی استخوان-مشکلات
کلیوی-
حالت‌های بدن: خم کردن زیاد کمر در حین نشستن و کار با
کامپیوتر می‌تواند به مرور باعث بروز مشکلاتی در کمر و شانه‌ها شود. همچنین برخی
فعالیت‌های روزانه که بدن را در حالتی نامناسب قرار می‌دهند، باعث ایجاد درد در
کمر می‌شوند. برخی از مهم‌ترین این حالت‌ها شامل موارد زیر است:
- چرخش زیاد
- تنش عضلانی
- سرفه یا عطسه
- کشش بیش از حد
- خم شدن در حالت نامناسب به مدت طولانی
- هل دادن، کشیدن، بلند کردن و حمل نامناسب اجسام
- نشستن یا ایستادن به مدت طولانی
- کشیدگی گردن به سمت جلو مثلاً در حالت کار با
کامپیوتر
- رانندگی به مدت طولانی و بدون وقفه
- خوابیدن روی تخت خوابی که بدن را حمایت نمی‌کند و
ستون فقرات را صاف نگه نمی‌دارد.
علائم و نشانه‌های
کمر درد
وقتی از کمردرد حرف می‌زنیم درواقع منظور درد
یا احساس تیرکشیدن در هرجایی از کمر است. البته در مواردی درد به سمت باسن و پاها
هم کشیده می‌شود. همچنین در مواردی ممکن است مشکلات ناحیه کمر باعث بروز درد در
قسمت‌های دیگری از بدن شوند. این موضوع بستگی به عصب‌های تحت فشار دارد. لازم است
توجه داشته باشید درد کمر در موارد زیادی خودبه‌خود برطرف می‌شود اما در صورتی که
همراه با درد کمر علائم زیر را داشتید، باید به پزشک مراجعه کنید:
- کم شدن وزن
- تب
- التهاب یا تورم در کمر
- درد مداوم کمر به طوری که دراز کشیدن یا نشستن هم
تأثیری بر بهبود آن نداشته باشد.
- درد در پاها
- درد کمر که تا پایین زانوها می‌رسد.
- جراحت، ضربه یا آسیب به کمر که به تازگی اتفاق افتاده
باشد.
- بی‌اختیاری در کنترل ادرار
- سختی در ادرار کردن
- بی‌اختیاری در کنترل مدفوع
- بی‌حسی در ناحیه دستگاه تناسلی، مقعد و باسن
روش‌های درمان
کمر درد
الف)درمان‌های خانگی: داروهای ضد درد بدون نسخه و داروهای
ضدالتهاب غیراستروئیدی در کاهش درد کمر تأثیر زیادی دارند. همچنین استفاده از
کمپرس سرد و گرم در ناحیه درد هم توصیه می‌شود. علاوه بر این استراحت در بین
فعالیت‌های شدید را فراموش نکنید. بهتر
است از فعالیت شدید که به کمر فشار می‌آورد، خودداری کنید اما کمی راه رفتن سبک
می‌تواند به رفع گرفتگی، کاهش درد و تقویت عضلات کمر کمک کند.
ب)درمان دارویی: در صورتی که درمان‌های خانگی برای کمردرد
جواب ندهد، احتمالاً پزشک برخی داروهای مسکن قوی، داروهای ضدالتهاب استروئیدی یا
شل‌کننده‌های عضلانی را برای کم کردن درد و ناراحتی بیمار تجویز کند. توجه داشته
باشید که چنین داروهایی باید حتماً تحت نظر پزشک مصرف شوند.
ج)درمان فیزیکی
د) عمل جراحی
جمع‌بندی
کمر درد یکی از شایع‌ترین مشکلات اسکلتی
عضلانی است که در اثر علت‌های مختلفی ازجمله فتق دیسک کمر، آرتروز یا حالت‌های
نامناسب بدن ایجاد می‌شود. همچنین درمان‌های متنوعی هم برای آن به کار می‌رود.
معمولاً در مراحل اولیه کمر درد، استراحت و استفاده از کمپرس سرد و گرم توصیه می‌شود
و در صورتی که این روش‌ها جوابگو نباشد، درمان‌های فیزیکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در موارد نادری هم ممکن است عمل جراحی برای درمان درد کمر به کار گرفته شود.