مقاله ای در باب: رابطه شخصیت و بیماری
نظری بر رابطه میان نحوه زندگی، شخصیت و بیماری نشان می
دهد که چرا توجه به عوامل روانی،اجتماعی و زیستی در بیماری و سلامت اهمیت دارد.
کلمه شخصیت به تمایلات شناختی،رفتاری و نگرشی فرد گفته می شودکه در زمان ها و
شرایط مختلف،نسبتا پایدار می باشد.رابطه میان شخصیت و بیماری،خیابانی یکطرفه
نیست:بیماری نیز می تواند بر شخصیت اثر بگذارد(کوهن،۱۹۹۵).
کسانی که به بیماری جدی و
ناتوانی دچارند،اغلب احساس اضطراب،افسردگی،خشم و ناامیدی می کنند، علاوه بر این
،افرادی که مضطرب،افسرده و خشن هستند،بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری ها ،به
ویژه بیماری های قلبی هستند(اورسون و فریدمن،۱۹۹۷).
همانطور که ایروین یالوم، روانپزشک، اشاره کرده اند: لزومی ندارد که ناراحتی جسمی به آن اندازه ای فاجعه
آفرین باشد که بر شخصیت اثر بگذارد.کسانی که به سرماخوردگی یا دندان درد
یا.....مبتلا شده اند،می دانند که اینگونه ناراحتی های خفیف هم مشکلات روانی ایجاد
می کنند.البته هر چه بیماری جدی تر باشد، احتمال مشکل جسمانی بیشتر و احتمال آسیب
به شخصیت، افکار و احساسات او نیز بیشتر می شود،این تغییرات روانی، آثار زیانبار
جسمی فرد را تشدید می کند.مردمی که بیمارند و می توانند بر افکار منفی خود تسلط
پیداکنند،بهبودشان سریعتر است.
اغلب مردم هنگام مواجه شدن با موقعیت های استرس زا ممکن
است به گونه متفاوت برخورد کنند.برخی از مردم با هیجان های نسبتا مثبتی با این
موقعیت ها رو به رو می شوند.دیدگاه آنان خوش بینانه تر از افراد بدبین است؛آنها
بیشتر امیدوارند تا ناامید. اینگونه افراد احتمالا کمتر از کسانی که شخصیت منفی
دارند بیمار می شوند و وقتی هم که بیمار شوند ،خیلی زود بهبود می یابند.خلاصه
آنکه،مردم از نظر میزان کنترلی که احساس می کنند بر رخداد های زندگیشان دارند،با
هم تفاوت دارند.
تفاوت های موجود از نظر کنترل فردی تنها بخشی از دلیل
آنند که چرا بعضی از مردم به هنگام دچار شدن به استرس بیمار می شوند و بعضی دیگر
نه.آنان اظهار داشته اند که مجموعه گسترده تری از ویژگی های شخصیتی ،به نام مقاوم
بودن، در این امر موثر است(کوباسا و مدی،۱۹۹۷).
افراد مقاوم در شرایط
استرس زا سالمتر باقی می مانند،برای پاسخ به این پرسش که مردم چگونه مقاوم می
شوند،پژوهش های اندکی به انجام رسیده است.اما در پژوهش انجام گرفته به وسیله«
کولریک»،روابط جالب توجهی پیدا شده است.در مقایسه با افراد کم تاب،افراد پرتاب و
توان سابقه سلامت بهتر،تحصیلات بیشتر و زندگی فعال تری داشته اند.
مقاوم بودن در این افراد، ۴ ویژگی را شامل می شود:
۱)کنترل:اعتقاد به اینکه فرد می تواند بر رخداد های
زندگی اش اثر بگذارد
۲)تعهد:داشتن هدف و مشارکت در رخداد ها و فعالیت ها
و ارتباط برقرار کردن با مردم.برای نمونه:افراد متعهد منتظر آنند که برنامه های
روزمره را آغاز کنند و از ارتباط برقرار کردن با افراد لذت می برند.
۳)مبارزه طلبی:تمایل به
تلقی کردن تغییرات به عنوان محرک ها یا موقعیت هایی برای رشد به جای تصور کردن
آنها به صورت تهدیدی برای امنیت.
۴)آخرین و مهمترین عامل تعدیل کننده ،الگوهای رفتاری نوع A و نوعB می باشد.افرادی که الگوی رفتاری نوع A دارند،در شرایط استرس زا واکنشی متفاوت از نوع B نشان می دهند.واکنش افراد نوع Aخیلی شدیدتر و سریعتر است و آنها اغلب استرس را تهدیدی برای کنترل فردی شان به شمار می آورند(دیاموند،۱۹۹۷). و تمایل دارند در زندگیشان موقعیت های پرزحمت تر به وجود بیاورند.افزون بر این ،افرادعجول و بی صبر بیشتر از افراد پر بار دچار تصادم می شوند
الگوی رفتاری نوع A شامل سه ویژگی است
۱)رقابت:افراد نوع A تمایل بسیاری به
انتقاد از خود دارند و بدون احساس خشنودی از تلاش ها یا توفیق هایشان ،در جهت
رسیدن به هدف تلاش می کنند.
۲)فوریت های زمانی:افراد نوع A انگار با ساعت در حال جدال دائمی هستند.آنها اغلب از دیرکردها و اتلاف
وقت،بی صبر می شوند،برنامه شان فشرده است و سعی می کنند همزمان بیش از یک
کار را انجام دهند.
۳)عصبانیت/خصومت:در افراد نوع Aبه راحتی می توان عصبانیت یا خصومت را برانگیخت.
برعکس الگوی رفتاری نوعB،
با ویژگی هایی همچون سطوح پایین رقابت،فوریت های زمانی و خصومت،مشخص می شود.و
تمایل به آسان گیری دارند و نگاهشان به زندگی فیلسوفانه است.مثلا بیشتر
امکان داردکه بایستند و گل سرخی را ببویند.
نتایج پژوهش های روانپزشکی حاکی از این موضوع است که
افراد دارای تیپ شخصیتی نوع A،مشکلات قلبی، فشار
خون، تنفسی مانند آسم و سرفه های مکرر ،نشانه های بیماری های دستگاه گوارش مانند
زخم ،سو هاضمه و تهوع را به میزان بیشتری گزارش کرده اند(برنز ،۱۹۸۴).
اعتیاد ،مصرف دخانیات و مشروبات الکلی به گونه ای چشمگیر
در افراد با تیپ شخصیتی A به چشم می خورد.
نکته قابل توجه در رابطه با تاثیر عوامل روانی ،اجتماعی
و شخصیتی افراد با بیماری، وجود ارتباط میان الگوهای رفتاری کودکان با شیوه پرورشی
پدر و مادر است.برای مثال، در مقایسه با پسران نوع B،پسران نوع
Aکمتر مورد تحسین مادرانشان قرار می گیرند و بیشتر
سخنانی مرتبط با تلاش برای بهتر شدن می شنوند و در دوران کودکی بیشتر از سوی
والدین خود تنبیه شده اند،کمتر مورد تصدیق قرار می گرفته اند و با خواسته هایشان
بیشتر مخالفت می شده است.
(هاوستون و همکاران،۱۹۹۱).
تنظیم کننده:سید محسن هاشمی -کارشناس ارشد روانشناسی و
رواندرمانگر
با نظارت و ارزیابی دکتر
اعتمادی روانپزشک