به نام خدا
فرزند داشتن لذت هایی به دنبال دارد که
نمی توان منکر آن شد. لذت هایی چون دیدن رشد کودک، عشق به فرزند، احساس تعلق
به یک خانواده و لذت های بی شمار دیگر. ولی سختی ها و مشکلاتی هم دارد
که باید برای
آنها آمادگی کسب کرد و با فکرو درایت آنها را مدیریت کرد. فرزندپروری
انرژی و تلاش فراوانی را می طلبد و پاداش های مادی اندکی به دنبال دارد. اول از همه،
چیزی بابت والد شدن دریافت نمی کنید
. دوم اینکه به ندرت برای والد شدن و پرورش کودک
از شما قدردانی می شود.گهگاهی کودک قدردانی و مهرش را بصورت یک
بوسه و یا در آغوش گرفتن نسبت به شما نشان می دهد. ولی هنگامی که کودکان
بزرگ می شوند
، به ویژه در سنین نوجوانی و اوایل جوانی، به مقتضای سنشان از شما فاصله
می گیرند و خیلی اوقات بهجای قدردانی از شما مطالبه خواهند داشت
این فرآیند باعث می شود بسیاری از والدین به این نتیجه برسند
که اکثر کودکان فداکاری
های والدین را فراموش می کنند.
اما چگونه می توانیم فرزندپروری را به کاری
لذت بخش تر تبدیل کرد؟ راه های زیر بهشما کمک می کند :
الف) با برنامه ریزی وارد فرآیند فرزندپروری
شوید
ب) مشارکت پدر در امور مراقبتی کودک لازم
است
ج) بین توجه به همسرتان و توجه به فرزندتان
تعادل ایجاد کنید
د) فرزندپروری را یک کار گروهی در نظر بگیرید
ه) از یکدیگر حمایت کنید
و) یک برنامه مشارکتی در اعمال انضباط ایجاد
کنید
اهمیت پدران در امور مراقبتی وتربیتی کودک :
سال های سال چنین به نظر می رسید که مادران
نقش اصلی را در رشد کودکان بازی می کنند. شاید اصطلاحاتی چون
غریزه مادرانه را شنیده باشید.
علی رغم اینکه نقش مادر بسیار واضح و مبرهن است ونقش
پدر به نظر مبهم و ثانویه می رسد، اما حقیقت، چیز دیگری است. مادران
فقط نیمی از ماجرا هستند. امروزه معلوم شده است که پدران نقش بسیار
مهمیدر رشد کودکان بازی می کنند و نقش آنها با نقش مادران فرق دارد. مادران به دلیل غریزهمادرانه، رابطه وابسته ای با کودک برقرار می کنند، البته این رابطه در
2 سال اول تولد بسیار مناسب است
و به رشد عاطفی کودک کمک می کند، ولی چنانچه
این رابطه به همان شکل باقی بماند، باعث آسیب به کودک می شود. یکی از وظایف پدران ایناست که کمک می کنند تا رابطه چسبنده مادر و کودک ادامه نیابد
و کودک فضای بازتری جهت کسب تجربیات جدید، کاوش و رشد پیدا کند و بتواند به استقلال
مورد نیاز دست یابد. پدرها بیش از مادران، فرزند خود را به پیشرفت و انجام کارهای جدید
فرا می خوانند. پدرها فرزند خود را ترغیب به ابتکار، خطرپذیری،
و انجام فعالیت های ناآشنا و حضور در وضعیت های ناشناخته می کنند. همچنین آنها
دوست دارند با فرزندان خود بازی کنند.
بازی های آنها عموماً بازی هایی است که فرزندشان
را از لجاظجسمی تحریک
می کند. ظاهراً بزن بزن با پدرها، کودکان
را به خطر کردن ترغیب می کند .
مادران بیشتر نقش ارضاء عاطفی و مراقبتی
نسبت به کودک دارند
، آنها بیشتر به فرزندان خود قوت قلب می دهند و از آنها
مراقبت می کنند. مادران بیش از پدران،فرزند خود را همانطور که هست می پذیرند و آنها
را زیاد تشویق نمی کنند .
مادرها بیشتر وقت خود را به جای
بازی،صرف
مراقبت از فرزندانشان می کنند. به عنوان مثال خانواده ای را که در محوطه
بازی هستند، تجسم کنید. دختر بچه دوساله آنها در حالتاب خوردن است.
پدرش او را هل می دهد تا بالا و بالاتر برود
. اما مادرش با نگرانی او را نگاه می کند
و می گوید: "عزیزم مراقبت باش، زیاد بالا
نرو." بررسی های صورت گرفته بر نحوه تربیت کودکان توسط پدرها و مادرها نیز حاکی
از اینگونه تفاوتهاست.
محققان بارها
و بارها نشان داده اند که مادران بر قوت قلب بخشیدن و مراقبت از فرزندان تاکید دارند
و پدرها بر مبارزه و تحرک.
محققانی که تعامل والدین با فرزندانشان
را بررسی کرده اند،
می گویند پدرها و مادرها معمولاً هر یک نقش ویژه وارزشمندی در رشد
عزت نفس فرزندان خود دارند و پدرها بیشتر به دنبال افزایش اعتماد به نفس، خود مختاری
و ایجاد توقعات بالا در فرزندانشان هستند.
در حالی که مادرها بیشتر
احساس پذیرش خود و حساس بودن نسبت به دیگران را در فرزندانخویش ایجاد
می کنند.
چگونه می توانیم برای فرزندان فضای مثبت
ایجاد کنیم ؟
برای اینکه بتوانیم در محیط خانه فضای مثبتی
ایجاد کنیم، فضایی که بچه ها در آن شاد باشند، فرصت رشد داشته باشند، احساسات
مثبت مثل مهربانی ، محبت، گذشت،
صبرو احساسات خوب دیگر در آنها تقویت شود، توانایی
های فکری آن ها به کارگرفته شود، اعتماد به نفس آنها بالاتر
رود. خلاق تر باشند، استرس ها وفشارها را بهتر تحمل نمایند باید بتوانیم با آنها درست
رفتار کنیم.
برخی از اعمالی که موجب ایجادفضای مثبت
در خانواده می شود، عبارتنداز :
1.با فرزند خویش زمان هایی برای بازی و تفریح داشته باشید
2.به کودک برای انجام کارهای خانه نقش و مسئولیت دهید
3.مفهوم دوستت دارم را به کودک انتقال دهید
4.قوانین و آداب خانوادگی را حفظ کنید
5.سنت ها و رسوم خانوادگی را حفظ کنید
منبع : کتابچه دستورالعمل فرزند پروری سازمان بهزیستی
تهیه و تنظیم: خانم حیدری کارشناش ارشد روانشناسی با نظارت و ارزیابی دکتر اعتمادی روانپزشک